ETKİLİ DERS ÇALIŞMA YÖNTEMLERİ
OKULDA ÖĞRENCİNİN BAŞARISINI
ÖNEMLİ ÖLÇÜDE ETKİLEYEN ÇALIŞMA ALIŞKANLIKLARI
* Planlı ve programlı çalışma
* Zamanın iyi kullanılması ve planlanması
* Çalışma ortamının düzenlenmesi
* Not tutma
* Etkili dinleme
* Verimli okuma
* Özet çıkarma
* Güdülenme
* Derse hazırlıklı gelme
* Tekrar
PLANLI VE PROGRAMLI ÇALIŞMA
Planlı çalışarak her işe gerektiği kadar zaman ayırabilirsiniz. Günü gününe çalıştığınız için sınavlar öncesinde aşırı çalışmaya gerek kalmaz. Çalışma veriminiz artar, öğrendikleriniz daha kalıcı ve etkili olur.
EĞER;
* Amaçsızsanız,
* Plan ve programsız çalışıyorsanız,
* Evin değişik yerlerinde çalışıyorsanız,
* Yatarak, uzanarak ders çalışıyorsanız,
*TV karşısında ya da müzik dinleyerek çalışıyorsanız,
* Ezberleyerek öğrenmeye çalıyorsanız,
* Kaynaklardan yararlanmıyorsanız,
YANLIŞ ÇALIŞIYORSUNUZ !
İYİ BİR DİNLEYİCİ OLMAK İÇİN
* Öğretmenin anlattıklarından yola çıkarak daha sonra neler
söyleyebileceğini tahmin edin.
* Öğretmen konuyu anlatırken ip uçları verebilir, bunlara dikkat
edin.
* Derse aktif katılın.
* Anlaşılmayan noktaları mutlaka öğretmenize sorun.
* Not tutarak dinlediklerinizi tekrar edin, böylelikle devamlı
uyanık kalabilirsiniz.
VERİMLİ OKUMA
* Bölüm içinde neler olduğunu öğrenmek için ana başlıklar, resim
ve şekilleri gözden geçirin.
* Göz atma sırasında kendinize konuyla ilgili sorular sorun.
* Kafanızda oluşan genel fikre ve çıkardığınız sorulara göre
metni okumaya başlayın.
* Metne ya da notlara bakmadan konuyu kısaca (4-5 dk.)
tekrarlayın.
ÖZET ÇIKARMA
Öncelikle kitaplardaki, bölüm-ünite sonlarındaki özetleri okuyarak, metin ile özeti karşılaştırarak bu konudaki becerinizi geliştirin.
GÜDÜLENME
“Çalışmaya başlayamıyorum”,
“Kitaba bakarak öylece oturuyorum” diyorsanız ?
* Bir amaç belirleyin.
* Belli bir zaman süreci içinde çalışmayı alışkanlık haline getirin.
* Yaşam büyük bir yarıştır; bu yarışta kazananlar da olur, kaybedenler de. “Siz hangi tarafta olmak istersiniz?” kazanmak için çaba gerekir. İşe çalışma düzeninizi değiştirerek başlayın.
TEKRAR :
Öğrenilen bilgilerin % 70’i 1 saat içinde,
% 80’i 24 saat içinde unutulmaktadır.
UNUTMAYI AZALTAN EN ÖNEMLİ ETKİNLİK TEKRARDIR !
* Sürekli ve belirli aralıklarla tekrar yapın.
* Özellikle uykudan önce yapılan tekrarlar unutmayı engeller.
O gün çalıştığınız dersleri uyumadan önce tekrar edin.
* Bilginin daha kalıcı olması için sabah kalktığınızda da tekrar
yapabilirsiniz.
* Haftanın belirli saatlerini, ayın belirli günlerini tekrar yapmak
amacıyla belirleyin.
* Tuttuğunuz notlarla tekrar yaparsanız zaman kazanırsınız.
* Bir başkasına anlatarak tekrar yapmanın da büyük yararı
vardır.
* Tekrar yaparken aynı türden dersleri bir arada çalışmayın.
Bu durum sıkıcı olacağı için dikkatinizi dağıtır.
* Tekrarlar sonunda konuyu ne derece bildiğinizi ölçmenin
yolu bol bol soru çözmektir.
ZAMANIN İYİ KULLANILMASI VE PLANLANMASI
Çalışmaya başlamada en çok zaman ve enerji kaybımız; ne çalışacağımıza karar verme, gerekli malzemeyi bir araya getirme, ön hazırlık yapma ve sonuç olarak çalışmaya oturma sürecinde meydana gelir.
Zamanı planlarken;
* Hangi dersin hangi saatte çalışılacağı planlanmalıdır.
* Çalışma sırasında her derse belirli bir süre ayrılmalıdır.
* En verimli çalışma aralıklı çalışmadır. 40 dakika çalışıp 10 dakika dinlenilmelidir.
* Birbirine benzeyen dersler üst üste çalışılmamalıdır.
ÇALIŞMA ORTAMININ DÜZENLENMESİ
Zamanı düzenlemek kadar, öğrencinin çalışma ortamını düzenlenmesi de çalışma verimini önemli ölçüde etkiler.
* Çalışma odası iyi havalandırılmış olmalı ve uygun bir ısıya sahip olmalıdır.
* Çalışma masasının etrafında öğrencinin dikkatini dağıtacak resimler, posterler olmamalıdır.
* Çalışma odası sakin ve gürültüsüz olmalıdır.
* Sadece masada ders çalışılmalıdır.
* Öğrencinin çalışması için bağımsız bir odası yoksa evin bir köşesi çalışma için ayrılmalıdır.
* Masanın üzerinde sadece çalışmanın malzemeleri bulunmalıdır.
NOT TUTMA
Okunan bilginin % 20’si,
Okuduktan sonra dinlenen bilginin % 40’ı,
okunup dinlendikten sonra yazılan bilginin % 60’ı akılda kalır.
* Bilgiyi saklamanın ve ilerde anımsamanın en etkili yolu not
almak, daha sonra bu bilgileri tekrarlamaktır.
* En etkili öğrenme öğrenci derse katıldığı zaman gerçekleşir.
Not alarak derse katılan öğrencinin dikkati dağılmaz.
* Not tutan öğrenci, notlarını not tuttuğu günün akşamı veya bir
sonraki dersten önce yeniden gözden geçirirse, konuyu
tekrarlamış olur.
( Not tutmada en önemli ilke, anlatılanları bire bir yazmak değil, önemli kısımları, ana düşünceleri dinleyenin kendi cümleleriyle yazmasıdır. Alınan notlar eve gelince temize çekilirse hafızaya daha iyi yerleşir.)
ETKİLİ DİNLEME
Derste dinleme yolu ile öğrenme, öğrencinin kendi başına öğrenmesinden hem daha etkili hem de daha kısa sürede gerçekleşir.
Öğrenme Nedir
| Öğrenmenin sınırı yoktur, yaşam boyu devam eder. |
Öğrenme davranışların değişmesidir. Bilmediğimiz bir bilgiyi bilir hale gelmemiz, yapamadığımız bir etkinliği uygula duruma gelmemiz bir öğrenmedir. En yalın tanımla öğrenme, bilebilme, yapabilmedir. Öğrenmenin sınırı yoktur, yaşam boyu devam eder. İnsanoğlu her şeyi bilmek doğaya hakim olmak ister. Bugünkü uygarlığı da insanın öğrenme merakı yaratmıştır.
İnsanın bilinçli bir varlık olarak neyi, niçin ve nasıl yapacağını bilmek hem hakkı hem de insan olma sorumluluğunun gereğidir. Öğrenme işinin zaman, amaç, merak ve irade ile yakın ilgisi vardır. İrade ve zamanın nasıl kullanılacağını bilmek, öğrenme yollarını bilmektir. Orta öğretim programlarına alınan ders konuları planlı çalışma alışkanlığını edinen öğrencilerin başarabilecekleri düzeydedir.
Öğrenme İlkeleri
- Öğrenme bir amaca yönelik olmalıdır. Amaçsız öğrenme olamaz. Amaçlı çalışma aynı zamanda öğrenmeye karşı bireyde istek uyandırır.
- Öğrenme tecrübeye dayanmalıdır. Tecrübe ile öğrenilen bilgiler öğrencinin benliğini sarar ve aynı zamanda manevi bir haz duygusu oluşturur. Öğrencinin kendine güvenini arttırır.
- Öğrenme isteğe bağlı olmalıdır. Bu istek de öğrenilecek konunun ana hatlarının önceden kavranmış olması ile yakından ilgilidir.
Planlı Çalışınız
Başarılı olmak için planlı çalışmak gerekmektedir. Planlı çalışmak bir işi parçalara bölüştürmek sonunda da zamanlara paylaştırılan işi gerçekleştirmektir. Plan sizi belli zamanlarda belli işleri bitirmeye zorlayacaktır ve bu plan doğrultusunda çalışan öğrencinin başarısı mutlaka artacaktır.
Planlı çalışabilmek için, günlük zaman cetveli hazırlamak ilk adımdır. Günlük plan sadece çalıştığınız konularda değil günlük diğer çalışmalarınızın, dinlenme, eğlenme konularınızın neler olacağını, bunlara ne kadar zaman ayıracağınızı da göstermelidir. Belirlediğiniz bu zaman çizelgesini kullanmak kolay iş değildir, özellikle başlangıçta bu konuda kendinizi zorlamanız gerekmektedir. Kısa süreli bu sıkıntılarınızın, ileride sizi bekleyen mutlu, başarılı ve doyurucu yıllar için yatırım olduğunu düşünmek sizi çalışmaya yönlendirebilecektir. Alışkanlık oluşmaya başladığında ise belli zamanlarda belli işleri yapmadığınızda duyacağınız sıkıntı, düzenli çalışma alışkanlığının pekişmesine neden olacaktır. En önemli nokta hazırladığınız planınızı, zorunlu olmadıkça günü gününe, saati saatine hiç değişiklik yapmadan, herhangi birini atlamadan gerçekleştirebilmektir.
Çalışma Zamanını İyi Ayarlayınız
| Çalışmanızı en kolay öğrendiğiniz, dikkatinizi en kolay toplayabildiğiniz saatlerde gerçekleştirmeniz gerekmektedir. |
Yalgın görüşe göre yarım saatten az bir çalışma verimsizdir. Yarım saatten kısa süreler, bir kitabı karıştırmak, liste yapmak gibi işler için kullanılabilir. Verimli çalışma için en yararlı zaman dilimleri birer saatlik sürelerdir. Ancak bir yazı yazma, ödev hazırlama gibi çalışmalar için iki üç saat ayrılabilir. Çalışmanızı en kolay öğrendiğiniz, dikkatinizi en kolay toplayabildiğiniz saatlerde gerçekleştirmeniz gerekmektedir. En verimli saatler, bir çok insan için sabah saatleridir.
Zamanınızı planlarken; başkasını örnek almak yerine, kendi yetenek, ön bilgi, beceri, tutum ve ihtiyaçlarınızdan yola çıkmanız daha yararlı olacaktır.
Bir öğrenci için okul saati dışında iki saatlik dinlenme süresi uygun görülmektedir. Bu saatleri sosyal faaliyetler, sohbet, dinlendirici okuma, resim, müzik, spor ve koleksiyon çalışmalarının biri ya da birkaçı ile doldurabilirsiniz. 40-60 dakikalık etkili bir çalışmadan sonra 5-15 dakika kadar dinlenmek gerekmektedir. Kısa dinlenmelerde dikkatin dağılmaması için çalışma yerinden fazla uzaklaşmamak gerekmektedir.
Çalışma Yerinizi Belirleyiniz
Masası, sandalyesi, ısısı, ışığı ve gürültüden uzak bir odanızın bulunması başarı kazanmada önemli ölçüde rol oynar. Eğer evde özel bir çalışma odası yoksa, günlük odadan bir köşeyi çalışma yeri olarak ayırmak gerekmektedir. Ders kitapları, yardımcı kitap ve diğer araç gereçleri rahatlıkla alınabilecek bir yerde bulundurmak kolaylık sağlayacaktır.
Ders çalışırken mutlaka masa başında oturulmalıdır. Yatarak ya da ciddiyetten uzak bir ortamda ders çalışmak başarısızlığa neden olur. Eğer evde bir çalışma ortamı yok ise okul kitaplığının belli bir köşesi çalışma yeri olarak kullanılabilir.
Dikkatin Çalışma Konusu Üzerinde Yoğunlaşması
Çalışmaların verimli olabilmesi için dikkatin çalışma konuları üzerinde yoğunlaştırılması önemlidir. Bunun için:
a- Dikkatin dış uyarıcılardan mümkün olduğu kadar uzak tutulması ve bu amaçla çalışma yerinin ve ortamının iyi seçilmesi,
b- Not alınması,
c-Güçlü amaçlar seçilmesi,
d-Ele alman konunun günlük yaşamla bağlantısının kurulması gerekmektedir.
Anlama Gücünün Geliştirilmesi
Öğrenmek, anlamak demektir. Anlama gücünün geliştirilmesi için konunun dikkatle okunması, öğrenilenlerin eski bilgiler ile benzerlik ve bağıntısının kurulması, örneklere dikkat edilmesi, okunulan konunun ana fikrinin ortaya çıkarılması hususları üzerinde durulması gerekir. Not : Aşağıdaki başlıklar ayrıca sayfanın yanında kutu içinde yer alsın Bütün, Parça-Bütün Yöntemi A. İnceleme, B. Sorular oluşturma, C. Okuma, D. Hatırlama ve özetleme, E. Tekrarlama. Bütün, Parça-Bütün Yöntemi A. İnceleme, B. Sorular oluşturma, C. Okuma, D. Hatırlama ve özetleme, E. Tekrarlama.
A. İnceleme:
Bir kitabın veya yazının incelenmesi o kitap hakkında genel bir bilgi sahibi olmak demektir. Bu da kitabın adının, yazarının, basıldığı yılın, kapağındaki tanıtıcı yazıların önsözü ile içindekilerin ve ana başlıkların genel olarak gözden geçirilmesi ile mümkün olur. Eğer kitabın devamından yararlanılmak isteniyor ise o zaman daha ayrıntılı bir inceleme yapılmalıdır.
B. Sorular oluşturma:
Her kitabı veya yazıyı bir takım sorulara cevap bulmak için okumak gerekir. Bu nedenle okumaya geçmeden önce, yapılan incelemeden de yararlanılarak söz konusu kaynaktan cevaplan bulunabilecek sorular belirlenmelidir. Bu sorular okuyucuyu daha dikkatli okumaya yöneltecektir.
C. Okuma:
Bir ders kitabını ya da düşündürücü bir eseri okurken beyin güçlerini konuya yöneltmek gerekir. Okuduğunu anlamadaki başarı iyi ve hızlı okuyabilmeye bağlıdır. Okuma sırasında niçin, nasıl, nerede, ne zaman, kim gibi sorular okuyanın kafasında merak uyandırmalıdır. Özelden genele doğru gitmede kitabın her bölümünün ve sonuçta tümünün ana düşüncesini bulmak gerekir. Ele alınan konunun veya yazının en az iki defa okunması anlamanın ön şartıdır.
İlk okumada kitap ya da yazıdaki ana ve yan düşünceleri tespit etmek gerekir. Bu sırada not çıkarma ve satırların altını çizme gibi işlemler yapılmamalıdır. İkinci okumada ise; ana ve yan düşünceler kesin olarak belirlenmeli ve satır altlan çizilmelidir.
a. İyi okumak: Bütün parça-bütün yöntemindeki çalışmaları yerine getirmek iyi okumak demektir.
b. Hızlı okumak: İyi ve etkili okuma deyince, okuduğunu anlamak ve hızlı okumak akla gelir. Ancak hızlı okumayı engelleyen faktörler vardır.
- Kavrama uzaklığının ve kesintilerinin kısa oluşu; bazı kişiler bir yazıyı okurken bir veya daha çok kelimeyi kavrayabilirken bazıları tüm satırı kavrayabilmektedir. Buna kavrama uzaklığı denir.
- Sık sık geriye dönüş; kavrama uzaklığı ne kadar uzak olursa geriye dönüşler o oranda çoğalır ve zaman kaybına neden olur.
- Sessiz okuma alışkanlığının kazanılmış olmasıdır.
Okuma hızının geliştirilmesi için; gözlerin kusursuz olması ya da göz kusurlarının giderilmiş olması, sözcük dağarcığını zenginleştirmek, çok okumak, sözlük ve ansiklopedi gibi kaynak kitaplardan yararlanmayı alışkanlık haline getirmek, yeni, yabancı ve teknik sözcükleri not etmek ve bunları günlük konuşmalarda ve yazılarda kullanmaya çalışmak gereklidir.
Okumayı geliştirmede ön şart iyi ve sürekli okuma alışkanlığı edinmek, günde en az 15-20 dakikalık bir zamanı okumaya ayırmaktır. Okumayı daha iyiye götürmek için okuldaki Türkçe ve Edebiyat öğretmenleri ile işbirliği yapılabilir.
D. Hatırlama-Özetleme:
Okuduklarını yeniden gözden geçirmeyen hatırlamaya çalışmayanlar, öğrendiklerinin yarısını kitabı bıraktıktan bir süre sonra unutmaktadırlar. Bu nedenle öğrendiklerimizi unutmamak için düzenli bir çaba göstermek zorundayız.
Gözden geçirme ve hatırlama çalışmalarınızı parça parça yürütmelisiniz. Her başlık altındaki parçayı dikkatle okuduktan sonra durunuz, okuduklarınızı hatırlamaya çalışınız. Eğer zamanınız sınırlı ise konunun ana çizgilerini belirlemekle yetinebilirsiniz.
Okuduğunuz yere bakmadan o parçayı başarı ile özetleyebilirseniz o parçayı anlamışsınız demektir.
Özetleme: Bu konuda dikkat edilmesi gereken en önemli nokta okunulan yazının özünü yakalamak ve bunu okunan yazıya bakmadan kendi sözcükleriniz ile oluşturacağınız cümleler ile okunaklı ve kısaca yazabilmektir.
En kolay özetleme paragraf paragraf yapılan özetlemedir. İkincisi paragraf kümelerinin özetlenmesidir. Üçüncüsü bölümlerin özetlenmesidir. En son aşama ise yazının tümünün özetlenmesidir.
Özet çıkarırken yazıdaki planı bozmamaya, yazının amacını yitirmemeye, ana düşüncesini ve onu destekleyen yardımcı düşünceleri belirtmeye ve yazıdaki anlamı korumaya çalışılmalıdır.
E. Tekrarlama:
Bu aşamada, okuyup öğrendiklerinizin doğru olup olmadığını denetlemiş ve doğru olanları pekiştirmiş olacaksınız. Doğrulama amacı ile yapacağınız ilk iş, okuduğunuz kitap ya da yazının genel yapısını incelemektir. İkinci işiniz kitap ya da yazı ile ilgili olarak oluşturduğunuz soruların tümünü cevaplayıp, cevaplayamadığınızı yoklamaktır. Cevaplanması gereken yeni sorular ortaya çıkmışsa, onları da cevaplamış olmalısınız. Üçüncü işiniz ise kitap ya da yazıyı yeniden okumak ve notlarımızdaki eksiklikleri tamamlamaktır.
Not alma:
a. Öğretmenin anlattıklarından özellikle ders kitabında bulunmayan açıklamanın,
b. Bir konferansçının anlamlı bulunan düşüncelerinin,
c. Okunan kitap ya da yazıda ilginç bulunan düşüncelerin,
d. Bir gezide ilginizi çeken özelliklerin,
e. Herhangi bir anda akla gelen ilginç görüşlerin kısa sözlerle yazılması, not alma olarak tanımlanabilir.
Yararları:
noktada
a. Konuyu kısaltarak not tuttuğunuz için ifade yeteneğiniz gelişir.
b. Öğrenilenler zamanla unutulsa bile bu konu ile ilgili notları okumakla konuyu hemen hatırlarsınız.
c. Not tutma anında dikkat devamlı olarak bir toplandığından bilgi ve fikirler kolayca zihninize yerleşir.
d. Tertip ve düzenleme yeteneklerinizi arttırır. e. Sizi sürekli olarak etkin, uyanık ve gelişmeye açık tutar.
Not almada dikkat edilecek noktalar:
- Not almaya başlarken tarih koyunuz.
- Not tutarken belli bir plana göre hareket edilmelidir. Plan ve taslak, notların düzenli olarak yazılmasına yardım eder. Bir konuyu bölüm ve kısımlara ayırarak not alınız.
- Notlar kısa ve özlü fikirleri kapsamalıdır.
- Notlar kendi ifadelerinizle yazılmalıdır.
- Notları yazarken düzenli ve okunaklı bir ifade kullanılmalıdır.
-
A. Ödevlerin amacı:
Öğrencilerde ödev duygusu ve sorumluluğu geliştirmek,
Çeşitli konularda görüş sahibi olmak, düşünceleri düzene sokmak,
Araştırma, düşünme ve ifade yeteneğini geliştirmek,
Yazma pratiği kazandırmaktır.
B. Ödeve başlamadan önce yapılacak işler:
Ödev giriş, gelişme ve sonuç bölümlerinden meydana gelir,
Giriş bölümünde konudan anlaşılan, konunun önemi, tanımı, işleniş şekli ve nedenleri anlatılmalıdır.
Gelişme bölümünde görüşler üç-dört ana düşünce evresinde geliştirilmeli şekil, şema, çizgi ve resim bu bölümde kullanılmalıdır.
Sonuç bölümünde ana düşünce özetlenerek ödev sorusuna belirli, kesin bir cevap verilmelidir.
Ödevin en alt kısmında yararlanılan kaynaklar belirtilmeli, başkasından aynen alman cümleler tırnak içine alınmalıdır.
Ödevler temiz, okunaklı ve dil bilgisi kurallarına uygun olarak yazılmış olmalıdır.
Ödevler, ödev toplama gününden birkaç gün önce yapılıp hazırlanmalıdır.
Öğrenciler ödevin toplanacağı günü unutmamalıdır. Bunun için basit bir yol; bir çizelge hazırlayıp, her dersin ödevinin verildiği ve toplanacağı tarihi belirtmek olabilir.
Ev ödevleri öğretmen tarafından düzeltilip, geri verildikten sonra, öğrenci ödevini bir kez daha okuyarak yaptığı hataları görmeli, aynı hataya bir daha düşmemelidir.
PERİYODIK TABLO
| Legend |
| Metaller |
Katı madde, ısıyı ve elektiriği iyi iletir, iletken, şekillenebilir. |
| Metalloid |
Elektrik ve ısıyı metallerden daha kötü, soygazlardan daha iyi iletirler. Şekillenmeleri metallerden daha zor, gazlardan daha kolay. Oda sıcaklığında katı. |
| Ametaller |
Elektirik ve ısı iletkenligi çok zayıf, kolayca şekillenmez. |
